Non-IgE μεσολαβούμενη αλλεργία

Non-IgE μεσολαβούμενη αλλεργία   Η τροφική αλλεργία στην βρεφική και παιδική ηλικία έχει πολλές κλινικές εκδηλώσεις. Εκτός από την κλασσική μορφή της IgE-μεσολαβούμενης τροφικής αλλεργίας που προβάλει με θορυβώδη συμπτωματολογία (κνιδωτικό εξάνθημα, αγγειοοίδημα, ναυτία-έμετοι, βράγχος φωνής, αναπνευστική δυσχέρεια ή συριγμός) και που στην πιο σοβαρή της μορφή, αυτή της αναφυλαξίας, μπορεί να είναι απειλητική για την ζωή, οι παιδίατροι αναγνωρίζουμε όλο και πιο συχνά την non-IgE-μεσολαβούμενη τροφική αλλεργία του γαστρεντερικού.

Πρόκειται για μια ομάδα ανοσολογικών μεσολαβούμενων αλλεργικών διαταραχών με καθυστερημένη εμφάνιση, στις οποίες η IgE δεν έχει ρόλο ή έχει περιορισμένη συμμετοχή. Η πιο συχνή είναι η non-IgE μεσολαβούμενη αλλεργία στο γάλα αγελάδος. Η μέση ηλικία εμφάνισης των συμπτωμάτων είναι περί τον 5ο μήνα αλλά ορισμένα παιδιά εμφανίζουν συμπτώματα ήδη από τη νεογνική ηλικία. Χαρακτηριστικά είναι αρνητικά τόσο τα δερματικά τεστ δια νυγμού όσο και και η ειδική IgΕ. Η διάγνωση είναι κλινική, βασίζεται στην υποχώρηση των συμπτωμάτων με τον αποκλεισμό της υπεύθυνης τροφής και την επανεμφάνιση αυτών με την επανεισαγωγή της τροφής καθώς βέβαια και με τον αποκλεισμό άλλων διαγνώσεων. Συνήθως η ανοχή εξασφαλίζεται μέχρι την ηλικία των 3-5 ετών.

Αλλεργική πρωκτοκολίτιδα (FPIAP)
Αντιπροσωπεύει το πιο καλόηθες άκρο του εύρους της non-IgE mediated αλλεργίας. Συνήθως εμφανίζεται στους πρώτους 3 μήνες ζωής και στο 60% αφορά σε θηλάζοντα βρέφη των οποίων οι μητέρες καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα ή προϊόντα σόγιας. Προβάλλει με αιμορραγικές κενώσεις (με ή χωρίς πρόσμιξη βλέννης, όχι απαραίτητα διάρροια) σε ένα κατά τα άλλα άριστο βρέφος με καλή θρέψη και σίτιση. Χαρακτηρίζεται από γρήγορη ανταπόκριση σε δίαιτα αποκλεισμού γάλακτος (72-96 ώρες) και υποτροπή με την επανεισαγωγή γάλακτος αγελάδος. Η πλειοψηφία των βρεφών αποκτά ανοχή στο υπεύθυνο τρόφιμο μέχρι την ηλικία των 14 μηνών (+/-11 μήνες).
 
Εντεροκολίτιδα επαγόμενη  από πρωτεΐνες Γάλακτος Αγελάδος (FPIES)
Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια εμέτων, συχνά μαζί με ωχρότητα και λήθαργο 1-4 ώρες από την κατανάλωση του υπεύθυνου τροφίμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει «σηπτική εικόνα» με  ωχρότητα 20%, υποογκαιμικό shock 15%,  μεθαιμοσφαιριναιμία, λευκοκυττάρωση με πολυμορφοπυρηνικό τύπο καθώς και διάρροια με/ή χωρίς πρόσμιξη αίματος (εντός 6-8 ώρες). Συνήθως ενοχοποιούνται γάλα, σόγια, σιτηρά ή/και δημητριακά (ρύζι συχνότερα), αβγό, κοτόπουλο και ψάρι, με πολλές διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή.
Το ρύζι το πιο συχνό αίτιο στην Αυστραλία και ακολουθούν γάλα, αβγό, δημητριακά και κοτόπουλο. Το γάλα το συχνότερο στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ συχνά και η σόγια.
 
Φρούτα και λαχανικά αντιστοιχούν στο 10% & 8% όλων των υπεύθυνων τροφών και τείνουν να σχετίζονται με πολυτροφικό FPIES. Το FPIES στο γάλα τυπικά εμφανίζεται στην ηλικία 2-7 μηνών, το FPIES στα στερεά (ρύζι, βρώμη, ψάρι) αργότερα συνήθως μετά τον 6ο μήνα ζωής. Το FPIES που οφείλεται στο γάλα υποχωρεί μέχρι τον 2ο χρόνο ζωής (σπάνια μέχρι το 5ο έτος). Για το ρύζι στα 4,7 έτη, την βρώμη στα 4 έτη και σόγια στα 6,7 έτη. Για άλλα τρόφιμα όπως αβγό, ψάρι και οστρακοειδή μπορεί να εμφανιστεί αργότερα στην παιδική ηλικία και να επιμείνει ακόμα και στην ενήλικο ζωή. Ο χρόνος επίτευξης ανοχής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το είδος του ενοχοποιούμενου τροφίμου και δεν φαίνεται να παρατείνεται για τα παιδιά με πολυτροφικό FPIES.
 
Η διάγνωση τίθεται κλινικά. Τροφικές προκλήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την διάγνωση ασαφών περιπτώσεων καθώς και για την διερεύνηση επίτευξης ανοχής (στους 12 μήνες από την τελευταία αντίδραση). Η αντιμετώπιση βασίζεται στην αυστηρή αποφυγή του ενόχου τροφίμου.  Ο θηλασμός δεν διακόπτεται ούτε συνιστάται αποφυγή γαλακτοκομικών στην μητέρα.
 
Εκτός από το οξύ FPIES, υπάρχει και το χρόνιο FPIES. Εμφανίζεται με την καθημερινή κατανάλωση τροφίμου συνηθέστερα του γάλακτος και σπανιότερα σόγιας και προβάλλει με διαλείποντες εμέτους, χρόνια διάρροια, κακή πρόσληψη βάρους και δυστροφία (failure to thrive). Τα βρέφη αυτά συνήθως επανέρχονται στην φυσιολογική τους κατάσταση εντός 3-10 ημερών από την χορήγηση υποαλλεργιογονικού γάλακτος, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί διακοπή εντερικής σίτισης και υποστήριξη με ενδοφλέβια ενυδάτωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από μια περίοδο δίαιτας αποχής από το υπεύθυνο αλλεργιογόνο, η επαναχορήγησή του μπορεί να οδηγήσει σε συμπτωματολογία οξέος FPIES.
 
Διαταραχές κινητικότητας γαστρεντερικού που σχετίζονται με τροφική αλλεργία (Food Protein Induced Gastrointestinal Dysmotility Disorders)
Συχνές στην βρεφική & πρώτη παιδική ηλικία με εκδήλωση ως  νόσο ΓΟΠ ή ως Δυσκοιλιότητα. Έχει διαπιστωθεί ότι ποσοστό 23-59% των παιδιών με νόσο ΓΟΠ έχουν υποκείμενη τροφική αλλεργία που επιβεβαιώνεται με δοκιμασία πρόκλησης. Συνήθως ενοχοποιείται το γάλα. Συνήθως η αλλεργική νόσος ΓΟΠ εκδηλώνεται τους πρώτους 6 μήνες ζωής αλλά μπορεί και αργότερα ανάλογα με την ηλικία εισαγωγής του τροφικού αλλεργιογόνου. Η πρόγνωση της αλλεργικής νόσου ΓΟΠ δεν είναι μελετημένη επαρκώς αλλά πιθανολογείται ότι η ανοχή εξασφαλίζεται κατά 96% μέχρι την ηλικία των 4 ετών.
H Δυσκοιλιότητα μπορεί να προκύπτει ως αποτέλεσμα τροφικής αλλεργίας. Σε προοπτική μελέτη ασθενών με τεκμηριωμένη non-IgE μεσολαβούμενη τροφική αλλεργία (βάσει δίαιτας αποφυγής και επαναπρόκλησης) 45% των παιδιών είχε αυτή την κλινική εκδήλωση. Ωστόσο υπάρχουν μόνο 10 μελέτες που εξετάζουν την συσχέτιση αλλεργίας και δυσκοιλιότητας. Από αυτές το συχνότερα ενοχοποιούμενο τρόφιμο είναι το γάλα, η πιο συχνή ηλικία εμφάνισης είναι στα 1-2 έτη ζωής και στο 80% των ασθενών επιτυγχάνεται ανοχή εντός 1 έτους από την διάγνωση.

SOURCE:Ελληνική Παιδοαλλεργιολογική Εταιρεία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Meyer r et al ‘Νon-ΙgΕ-mediated gastrointestinal allergies – do they have a place in a new model of the allergic march’ PAI 2018
2. Nowak-Wegrzyn, a et al. International consensus guidelines for the diagnosis and management of food protein-induced enterocolitis syndrome: executive summary-workgroup report of the adverse reactions to foods committee, American Aof Allergy, Asthma & Immunology. J. Allergy Clin. Immunol. 2017
3. Stefano Miceli Sopo et al.Food Protein-Induced Enterocolitis Syndrome: Proposals for New Definitions. Medicina 2019
4.  
5.