PEDIAMED4U-Dr NIKOS KONNARIS: Πνιγμονή σε βρέφη-Αναζωογόνηση και Πρώτες Βοήθειες σε Ενήλικες, Παιδιά Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες (AHA ,ERC,AAP 2025)

Νέες οδηγίες του European Resuscitation Council Guidelines,American Heart Association and American Academy of Pediatrics 2025

Οι νέες οδηγίες του European Resuscitation Council Guidelines 2025 και Paediatric Life Support Resuscitation Council UK 2025 φέρνουν σημαντικές αλλαγές σε όλο το φάσμα της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και των πρώτων βοηθειών, με ιδιαίτερη έμφαση στην παιδιατρική φροντίδα.

Οι αλλαγές αυτές βασίζονται στις πιο πρόσφατες επιστημονικές αποδείξεις και έρχονται να ενισχύσουν την αλυσίδα επιβίωσης για βρέφη και παιδιά .

Η παιδιατρική αναζωογόνηση αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο, με οδηγίες που απευθύνονται τόσο σε επαγγελματίες υγείας όσο και σε απλούς πολίτες.

Για τη διαμόρφωση των οδηγιών συνεργάζονται ειδικοί από διαφορετικά πεδία φροντίδας, αλλά και εκπρόσωποι οικογενειών παιδιών που επιβίωσαν ή χάθηκαν από καρδιακή ανακοπή.

Ο στόχος είναι σαφής: να σώζονται περισσότερες παιδικές ζωές και να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής μετά την αναζωογόνηση.

Μια ιδιαίτερη παράμετρος των οδηγιών αφορά στην Αντιμετώπιση πνιγμονής σε βρέφη (και παιδιά)

Η αντιμετώπιση ξεκινά με οπτικό έλεγχο και αφαίρεση του ξένου σώματος, αν είναι ορατό.

Ακολουθούν:

έως 5 χτυπήματα στην πλάτη (με έλεγχο μετά από κάθε ένα),

και, αν χρειάζεται, 5 θωρακικές ωθήσεις με την τεχνική των αντίχειρων.

Πνιγμονή σε βρέφη:

Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες (AHA & ERC 2025)

Η πνιγμονή (choking) στα βρέφη παραμένει μία από τις κυριότερες αιτίες αιφνίδιας αναπνευστικής δυσχέρειας και εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής στις ανεπτυγμένες χώρες.

Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association, AHA) και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (European Resuscitation Council, ERC) αναθεώρησαν το 2025 τις American Heart Association and American Academy of Pediatrics ς (Basic Life Support, BLS) για παιδιά και βρέφη, ενσωματώνοντας νέα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των χειρισμών απομάκρυνσης ξένου σώματος από την αεροφόρο οδό (AHA Guidelines for CPR and ECC, 2025 ,ERC Paediatric Life Support Guidelines, 2025).

Η απόφραξη της ανώτερης αεροφόρου οδού από ξένο σώμα αποτελεί συχνό επείγον περιστατικό στη βρεφική ηλικία, με κορύφωση μεταξύ 6 και 12 μηνών, καθώς το βρέφος αρχίζει να πειραματίζεται με στερεές τροφές και μικρά αντικείμενα.

Σύμφωνα με την AHA (2025), περίπου το 60% των περιστατικών σχετίζονται με τροφές (π.χ. ξηροί καρποί, κομμάτια φρούτων, σκληρά γλυκά), ενώ ένα σημαντικό ποσοστό αφορά μικρά παιχνίδια ή μέρη τους.

Η ανατομική ιδιαιτερότητα του βρεφικού λάρυγγα (υψηλότερη θέση, στενότερη υπογλωττιδική περιοχή) προδιαθέτει σε ταχεία πλήρη απόφραξη και υποξία μέσα σε δευτερόλεπτα (Biarent et al., Resuscitation 2025).

Η πνιγμονή διακρίνεται σε μερική και πλήρη απόφραξη.

Στην πρώτη, το βρέφος μπορεί να βήχει, να κλαίει ή να εκφέρει ήχο, ενώ στη δεύτερη, η απουσία ήχου, το κυανωτικό χρώμα και η προοδευτικός λήθαργος αποτελούν ενδείξεις άμεσης απειλής ζωής.

Η έγκαιρη αναγνώριση και η κατάλληλη παρέμβαση είναι κρίσιμες για την επιβίωση και την αποφυγή καρδιακής ανακοπής.

Ενημερωμένες οδηγίες (AHA & ERC 2025)

Οι οδηγίες του 2025 (AHA 2025 Highlights of the ECC and CPR Guidelines, Resuscitation Council UK, Choking Guidance 2025) επαναδιατυπώνουν με σαφήνεια τα βήματα αντιμετώπισης σοβαρής πνιγμονής σε βρέφη (<1 έτους):

Εκτίμηση ανταπόκρισης και αναπνοής.

Αν το βρέφος βήχει ή κλαίει δυνατά, ενθαρρύνεται ο βήχας χωρίς χειρισμό. Αν δεν υπάρχει βήχας ή ήχος, θεωρείται πλήρης απόφραξη.

Εναλλαγή 5 χτυπημάτων στην πλάτη και 5 θωρακικών συμπιέσεων.

Ο διασώστης τοποθετεί το βρέφος με το πρόσωπο προς τα κάτω επάνω στο αντιβράχιο, υποστηρίζοντας το κεφάλι και τον αυχένα, και εφαρμόζει 5 δυνατά χτυπήματα μεταξύ των ωμοπλατών με τη την παλάμη (θέναρ, οπισθέναρ).

Εφόσον δεν αποκατασταθεί η βατότητα, το βρέφος γυρίζεται ανάσκελα και εφαρμόζονται 5 θωρακικές συμπιέσεις (chest thrusts) στο κατώτερο ήμισυ του στέρνου, με δύο δάκτυλα, κατά τρόπο παρόμοιο με τη θωρακική συμπίεση του CPR, αλλά με μικρότερη ένταση.

Οι κύκλοι 5 back blows – 5 chest thrusts επαναλαμβάνονται εναλλάξ μέχρι την απομάκρυνση του ξένου σώματος ή την απώλεια συνείδησης.

Απώλεια συνείδησης – έναρξη ΚΑΡΠΑ.

Αν το βρέφος καταστεί απνοικό και μη ανταποκρινόμενο, ξεκινά άμεσα καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) με 30 θωρακικές συμπιέσεις και 2 αναπνοές (ή 15:2 αν υπάρχουν δύο διασώστες).

Ο στόχος είναι η επαναφορά της κυκλοφορίας και η απομάκρυνση του ξένου σώματος, το οποίο μπορεί να γίνει ορατό κατά τη διάρκεια των αναπνοών.

Δεν επιχειρείται τυφλή αφαίρεση αντικειμένου με τα δάκτυλα, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος βαθύτερης προώθησής του (ERC 2025).

Κλήση επείγουσας βοήθειας.

Εφόσον υπάρχει δεύτερο άτομο, καλείται άμεσα ο αντίστοιχος αριθμός έκτακτης ανάγκης.

Εάν ο διασώστης είναι μόνος, η κλήση πραγματοποιείται αφού δοθούν αρχικά οι πρώτοι κύκλοι αναζωογόνησης (AHA, 2025).

Διαφορές σε σχέση με τις οδηγίες του 2020

Οι οδηγίες του 2025 ενσωματώνουν ορισμένες σημαντικές διαφοροποιήσεις από τα πρωτόκολλα του 2020 (AHA Guidelines 2020,ERC Paediatric BLS 2021):

Ρητή σύσταση εναλλαγής “5 back blows – 5 chest thrusts” ως καθολική πρακτική για πλήρη απόφραξη, ενώ παλαιότερα η σειρά μπορούσε να προσαρμόζεται κατά κρίση.

Έμφαση στην αποφυγή κοιλιακών ωθήσεων (abdominal thrusts) σε βρέφη κάτω του 1 έτους, λόγω αυξημένου κινδύνου σπλαχνικών κακώσεων.

Μετά από επιτυχή απομάκρυνση του ξένου σώματος, κάθε βρέφος πρέπει να αξιολογείται ιατρικά για πιθανές κακώσεις ή εισρόφηση.

Εάν υπάρχουν υπολειπόμενοι αναπνευστικοί ή ακροαστικοί ήχοι, απαιτείται ακτινολογικός έλεγχος (ERC 2025).

Η παρακολούθηση για δευτερογενή υποξαιμία, πνευμονικό οίδημα είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα εάν εφαρμόστηκαν επανειλημμένες θωρακικές ωθήσεις.

Η αναθεώρηση των κατευθυντηρίων οδηγιών του 2025 από την AHA και το ERC καθιστά σαφή τη σημασία της εναλλαγής πέντε χτυπημάτων στην πλάτη και πέντε θωρακικών ωθήσεων ως πρωτοκόλλου αντιμετώπισης πλήρους πνιγμονής στα βρέφη.

Η έγκαιρη αναγνώριση, η αποφυγή κοιλιακών χειρισμών και η άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ σε περίπτωση απώλειας συνείδησης αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την πρόληψη θανάτου ή μόνιμης υποξικής βλάβης.