Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου

 

Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου

Ο όρος Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου περιλαμβάνει την νόσο Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, δύο ιδιοπαθείς, χρόνιες, υποτροπιάζουσες διαταραχές που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή του πεπτικού σωλήνα και διακρίνονται μεταξύ τους από την εντόπιση και τα χαρακτηριστικά της φλεγμονής.

Με τον όρο αταξινόμητη Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου περιγράφεται η διαταραχή του πεπτικού σωλήνα της οποίας τα κλινικοεργαστηριακά χαρακτηριστικά καθιστούν αδύνατη την κατάταξη της σε ένα από τα δύο παραπάνω νοσήματα.

Οι ενήλικες και τα παιδιά με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα, όμως τα παιδιά και οι έφηβοι παρουσιάζουν και ιδιαίτερες επιπλοκές όπως η στασιμότητα ανάπτυξης και η καθυστέρηση της ήβης.

Οι αιμορραγικές κενώσεις είναι το συχνότερο σύμπτωμα στην ελκώδη κολίτιδα ενώ η νόσος Crohn μπορεί να παρουσιαστεί συχνότερα με κοιλιακό άλγος, διαρροϊκές κενώσεις, αναιμία, εμπύρετο, απώλεια βάρους ή στασιμότητα ανάπτυξης.

Η κλασσική «τριάδα» συμπτωμάτων κοιλιακό άλγος, διαρροϊκές κενώσεις και απώλεια βάρους συναντάται μόνο στο 25% των ασθενών με νόσο Crohn. Οι εξωεντερικές εκδηλώσεις κατά την έναρξη της Ιδιοπαθούς Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου απαντώνται στο 6-23% των παιδιών και κυρίως σε παιδιά άνω των 6 ετών.

Τα τυπικά συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας είναι η αιμορραγία από το ορθό, οι διαρροϊκές κενώσεις και το κοιλιακό άλγος. Η συμπτωματολογία της ελκώδους κολίτιδας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την έκταση και τη βαρύτητα της φλεγμονής του εντέρου. Το παχύ έντερο στην ελκώδη κολίτιδα προσβάλλεται διάχυτα, κατά συνέχεια, ξεκινώντας από το ορθό και προχωρώντας εγγύτερα.

 

 

Η νόσος Crohn εμφανίζεται με την κλασσική «τριάδα» συμπτωμάτων κοιλιακό άλγος, διαρροϊκές κενώσεις και απώλεια βάρους στο 1/4 των ασθενών και σε πολλές περιπτώσεις η προβολή της νόσου Crohn είναι λανθάνουσα με ήπια μη ειδικά συμπτώματα όπως στασιμότητα ανάπτυξης, καθυστέρηση της ήβης, πυρετός, περιπρωκτικές βλάβες, αναιμία, πληκτροδακτυλία που οδηγούν συχνά στην καθυστέρηση της διάγνωσης.

Οι εξωεντερικές εκδηλώσεις της Ιδιοπαθούς Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου απαντώνται σε ποσοστό 10% των ασθενών κατά την έναρξη της νόσου και φτάνουν έως και το 30% τα πρώτα χρόνια μετά τη διάγνωση. Πρόκειται κυρίως για εκδηλώσεις από το δέρμα, τις αρθρώσεις, το στόμα, το ήπαρ, τα μάτια και σπανιότερα από άλλα όργανα.

 

Οι εξωεντερικές εκδηλώσεις της Ιδιοπαθούς Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου δεν σχετίζονται πάντα με την ενεργότητα της βασικής νόσου και περιστασιακά εκδηλώνονται νωρίτερα από τα γαστρεντερικά συμπτώματα.

Η πιο σοβαρή επιπλοκή της ελκώδους κολίτιδας είναι το τοξικό μεγάκολο, που συμβαίνει στο 5% των ασθενών, οφείλεται σε επέκταση της φλεγμονής σε όλο το τοίχωμα του εντέρου και αποτελεί ένδειξη για άμεση αφαίρεση του παχέος εντέρου (κολεκτομή), γιατί απειλεί τη ζωή του παιδιού.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της Ιδιοπαθούς Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου βασίζεται σε 4 τομείς, φαρμακευτική, διαιτητική, χειρουργική και ψυχολογική υποστήριξη. Στόχοι της είναι η ύφεση της νόσου Ιδιοπαθούς Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου (κλινική, εργαστηριακή, ενδοσκοπική και ιστολογική) με τις λιγότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες από τα φάρμακα, η πρόληψη των υποτροπών, των επιπλοκών και των εξωεντερικών εκδηλώσεων, η διόρθωση των διατροφικών ελλειμμάτων και η διασφάλιση της φυσιολογικής αύξησης και ανάπτυξης.

Θεραπεία της Νόσου Crohn

H θεραπεία της Crohn έχει ως στόχο την επίτευξη της ύφεσης και τη διατήρησή της για μεγάλο διάστημα και περιλαμβάνει:

Στοιχειακή δίαιτα:

Η στοιχειακή δίαιτα είναι συνθετική τροφή που καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του ασθενούς σε αμινοξέα, λιπίδια, υδατάνθρακες, ιχνοστοιχεία, μέταλλα και βιταμίνες σε υγρή μορφή και έλλειψη αλλεργιογόνων.

Στα παιδιά με νόσο του Crohn (κυρίως του λεπτού εντέρου) και χαμηλό ανάστημα, η παραπάνω στοιχειακή δίαιτα είναι το ίδιο αποτελεσματική με τα κορτικοστεροειδή στην επίτευξη της ύφεσης και παράλληλα επιφέρει βελτίωση του ύψους.

Κορτικοστεροειδή:

Με κορτικοειδή επιτυγχάνεται η ύφεση στην πλειοψηφία των ασθενών. Τα κορτικοειδή χορηγούνται για 4-6 εβδομάδες, με σταδιακή μείωση στη συνέχεια.

Τέλος, αντιβιοτικά (μετρονιδαζόλη κ.ά.) χορηγούνται συνήθως στην οξεία φάση της νόσου Crohn.

Θεραπεία Ελκώδους Κολίτιδας

H θεραπεία καθορίζεται από την βαρύτητα και την έκταση της νόσου.

Η ήπιας βαρύτητας νόσος ελκώδους κολίτιδας (ποσοστό 50-60% των ασθενών), συνήθως ανταποκρίνεται σε υποκλυσμούς κορτικοστεροειδών και σκευάσματα 5-αμινοσαλικυλικών από το στόμα.

Η μέτριας βαρύτητας νόσος ελκώδους κολίτιδας (ποσοστό 30% των ασθενών), απαιτεί τη χορήγηση κορτικοστεροειδών από το στόμα, για περίπου ένα μήνα για την επίτευξη της ύφεσης με σταδιακή μείωση στη συνέχεια σε συνδυασμό με σκευάσματα 5-αμινοσαλικυλικών από το στόμα.

Η βαριά νόσος ελκώδους κολίτιδας (ποσοστό ~10% των ασθενών), αποτελεί ένδειξη για άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος τοξικού μεγακόλου και διάτρησης του εντέρου. Οι ασθενείς με βαριές υποτροπές της νόσου μπορεί να υποβληθούν σε επείγουσα κολεκτομή εάν δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή.

Ο στόχος της χειρουργικής θεραπείας διαφέρει στην ελκώδη κολίτιδα και την νόσο του Crohn, αν και οι ενδείξεις συχνά είναι οι ίδιες. Στην ελκώδη κολίτιδα η χειρουργική παρέμβαση είναι θεραπευτική και σε αντίθεση με την νόσο του Crohn συνεπάγεται ένα οριστικό αποτέλεσμα.