Μία από τις κύριες διαφορές μεταξύ της υπνικής παράλυσης και άλλων καταστάσεων ύπνου, όπως τα όνειρα και οι εφιάλτες, είναι ότι είστε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου υπνικής παράλυσης.
Τύποι υπνικής παράλυσης
Υπάρχουν δύο τύποι υπνικής παράλυσης:
- Μεμονωμένη υπνική παράλυση. Η υπνική παράλυση απομονώνεται όταν εμφανίζεται χωρίς άλλα σημάδια ναρκοληψίας ή άλλες διαταραχές ύπνου. Η ναρκοληψία είναι μια νευρολογική διαταραχή κατά την οποία ένα άτομο μπορεί συχνά να πέσει σε ξαφνικά επεισόδια βαθύ ύπνου ανά πάσα στιγμή.
- Επαναλαμβανόμενη υπνική παράλυση. Αυτή η κατάσταση περιλαμβάνει πολλαπλά επεισόδια υπνικής παράλυσης με την πάροδο του χρόνου. Η επαναλαμβανόμενη υπνική παράλυση μπορεί να συσχετιστεί με τη ναρκοληψία.
Σε πολλές περιπτώσεις, και οι δύο τύποι υπνικής παράλυσης συμβαίνουν μαζί. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να εμφανίσετε υποτροπιάζουσα μεμονωμένη υπνική παράλυση (RISP). Η RISP περιλαμβάνει συνεχείς περιπτώσεις υπνικής παράλυσης χωρίς συσχέτιση με ναρκοληψία.
Πότε εμφανίζεται συνήθως η υπνική παράλυση;
Η υπνική παράλυση εμφανίζεται συνήθως:
- καθώς σας παίρνει ο ύπνος
- καθώς ξυπνάτε από τον ύπνο
- και στις παραπάνω περιπτώσεις μαζί
Η υπνική παράλυση θεωρείται παραϋπνία: ανώμαλη συμπεριφορά που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επειδή συνδέεται με το στάδιο της ταχείας κίνησης των ματιών (REM) του κύκλου ύπνου, η υπνική παράλυση θεωρείται παραϋπνία REM.
Κατά τη διάρκεια του κύκλου REM, τα μάτια κινούνται γρήγορα και “βλέπουμε όνειρα”, αλλά οι μύες του σώματος χαλαρώνουν για να μειώσουν την κίνηση. Αυτή η μυϊκή χαλάρωση ελέγχεται από τον εγκέφαλο και ονομάζεται ατονία REM. Ο σκοπός της ατονίας είναι να σας εμποδίσει να δράσετε σωματικά όταν ονειρεύεστε και συνήθως τελειώνει όταν ξυπνάτε.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της υπνικής παράλυσης ξυπνάτε ξαφνικά από τον κύκλο REM, ανακτώντας μεν επίγνωση, αλλά με τους μύες σας να είναι ακόμα χαλαροί, σε ατονία. Για τον λόγο αυτό, η υπνική παράλυση μπορεί να μοιάζει με προσωρινή παράλυση.
Πόσο διαρκεί η υπνική παράλυση
Ένα επεισόδιο υπνικής παράλυσης μπορεί να διαρκέσει από μερικά δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά. Το επεισόδιο συνήθως τελειώνει μόνο του ή όταν κάποιος σας μετακινεί ή σας αγγίζει ή σας μιλάει. Κάνοντας μια έντονη προσπάθεια μετακίνησης μπορεί επίσης να τελειώσει ένα επεισόδιο.
Πώς είναι ένα επεισόδιο υπνικής παράλυσης
Ένα επεισόδιο υπνικής παράλυσης συχνά περιλαμβάνει παραισθήσεις που μπορεί να είναι τρομακτικές ή να προκαλέσουν άγχος. Οι ψευδαισθήσεις κατά την υπνική παράλυση χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
- Παραισθήσεις εισβολέων: Περιλαμβάνουν μια αίσθηση κακού ή μια ανησυχητική παρουσία στο δωμάτιο, όπως ένας εισβολέας στην κρεβατοκάμαρα.
- Ψευδαισθήσεις πίεσης στο στήθος: Περιγράφουν μια αόριστη πίεση στο στήθος, που συχνά συνοδεύεται από αισθήματα πνιγμού ή ασφυξίας.
- Αιθουσαιοκινητικές παραισθήσεις: Μπορεί να περιλαμβάνουν αισθήματα κίνησης, όπως το πέταγμα ή σαν να αιωρείστε έξω από το σώμα.
Μπορείς να πεθάνεις από υπνική παράλυση;
Η υπνική παράλυση μπορεί να είναι τρομακτική και μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική δυσφορία σε μερικούς ανθρώπους. Ωστόσο, συνήθως δεν συμβαίνει αρκετά συχνά ώστε να προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και δεν αποτελεί από μόνη της σοβαρό ιατρικό κίνδυνο.
Τα άτομα που βιώνουν επαναλαμβανόμενα ή τρομακτικά επεισόδια μπορεί να αναπτύξουν ανθυγιεινές συνήθειες ύπνου, από φόβο να κοιμηθούν, οδηγώντας σε στέρηση ύπνου. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία ενός ατόμου.
Υπνική παράλυση: Συμπτώματα
αδυναμία κίνησης των χεριών, των ποδιών, του σώματος και του κεφαλιού όταν αποκοιμηθείτε ή ξυπνήσετε
- αδυναμία να μιλήσετε
- πλήρη επίγνωση του τι συμβαίνει
- παραισθήσεις
Τα επεισόδια διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά και μπορεί να εμφανιστούν μία φορά ή επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.
Υπνική παράλυση: Αίτια
Αν και η ακριβής αιτία της υπνικής παράλυσης δεν είναι κατανοητή, η έρευνα έχει συνδέσει ορισμένες συνήθειες ύπνου με την πάθηση:
- ανεπαρκής ύπνος
- ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου ή ένα πρόγραμμα ύπνου που αλλάζει συχνά (αυτό συμβαίνει συχνά για τους εργαζόμενους σε βάρδιες)
- ύπνος σε θέση ανάσκελα
Η υπνική παράλυση έχει επίσης συνδεθεί με τα εξής:
- διαταραχές ύπνου όπως η ναρκοληψία. Η ναρκοληψία είναι μια διαταραχή που προκαλεί ξαφνικά επεισόδια βαθύ ύπνου που προκαλούνται από πρόβλημα με την ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει τον ύπνο
- ορισμένες ψυχικές καταστάσεις, όπως διπολική διαταραχή, PTSD ή διαταραχές πανικού ή άγχους
- χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως για τη ΔΕΠΥ
- χρήση ουσιών
- χρήση αλκοόλ
Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν αγχωτικά γεγονότα ή μια συναισθηματική εμπειρία πριν από τα επεισόδια.
Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση σε αυτήν την πάθηση.
Πώς να αποτρέψετε την υπνική παράλυση
Εάν αντιμετωπίζετε περιστασιακά υπνική παράλυση, ένας από τους καλύτερους τρόπους για την πρόληψη των επεισοδίων είναι να βελτιώσετε την ποιότητα του ύπνου σας.
Δοκιμάστε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες τεχνικές:
- Κοιμηθείτε επαρκώς. Προσπαθήστε να κοιμάστε 7-9 ώρες τη νύχτα σε τακτική βάση.
- Κρατήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου. Πηγαίνετε για ύπνο και ξυπνάτε σταθερές ώρες κάθε μέρα, συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων.
- Δημιουργήστε ένα ιδανικό περιβάλλον ύπνου. Διατηρήστε την κρεβατοκάμαρά σας σκοτεινή, δροσερή και ήσυχη.
- Βεβαιωθείτε ότι το στρώμα και το μαξιλάρι σας ταιριάζουν στις ανάγκες του σώματός σας. Επιλέξτε ένα μαξιλάρι που κρατά τον λαιμό και το κεφάλι σας φυσικά σε ευθυγράμμιση. Τα στρώματα αφρού μνήμης διαθέτουν το πλεονέκτημα της διαμόρφωσης στα σημεία πίεσης του σώματός σας.
- Μειώστε τους περισπασμούς. Αποφύγετε τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών πριν πάτε για ύπνο.
- Χαλαρώστε πριν κοιμηθείτε κάνοντας μπάνιο, διαβάζοντας ή ακούγοντας χαλαρωτική μουσική.
- Δοκιμάστε νέες στάσεις ύπνου, εάν κοιμάστε ανάσκελα. Οι ειδικοί στον ύπνο έχουν βρει μια συσχέτιση μεταξύ του ύπνου ανάσκελα και της υπνικής παράλυσης.
- Κάντε ό,τι μπορείτε για να μειώσετε το στρες στη ζωή σας, ειδικά τις αγχωτικές σκέψεις λίγο πριν τον ύπνο.
- Περιορίστε τη χρήση ουσιών: αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, ειδικά το βράδυ, και αποφύγετε εντελώς τη νικοτίνη.
- Μειώστε την κατανάλωση καφεΐνης. Εάν δεν μπορείτε ή δεν θέλετε να κόψετε την καφεΐνη, τουλάχιστον αποφύγετε την μετά τις 14:00.
Sleep paralysis: Causes, symptoms, and treatments
- Reviewed by Sogol Javaheri, MD, MPH, Editorial Advisory Board Member, Harvard Health Publishing
For many people, sleep paralysis is a distressing condition affecting their sleep and emotional health. While there is still much to learn about sleep paralysis, understanding the source of sleep paralysis symptoms can help with treatment and prevention.
What is sleep paralysis?
Sleep paralysis is a temporary sense of paralysis that occurs between stages of wakefulness and sleep. During an episode of sleep paralysis, you are conscious but unable to move or speak.
One of the primary differences between sleep paralysis and other sleep states such as dreaming and nightmares is that you are awake during an episode of sleep paralysis.
Types of sleep paralysis
There are two types of sleep paralysis:
- Isolated sleep paralysis. Sleep paralysis is isolated when it appears without any other signs of narcolepsy or other sleep disorders. Narcolepsy is a neurological disorder in which a person may frequently fall into sudden episodes of deep sleep at any time.
- Recurrent sleep paralysis. This condition involves multiple sleep paralysis episodes over time. Recurrent sleep paralysis can be associated with narcolepsy.
In many cases, both types of sleep paralysis occur together. In this case, you may experience recurrent isolated sleep paralysis (RISP). RISP involves ongoing instances of sleep paralysis without an association with narcolepsy.
When does sleep paralysis typically occur?
Sleep paralysis usually occurs when
- falling asleep
- waking from sleep
- at both times.
Sleep paralysis is considered a parasomnia, or an abnormal behavior that occurs during sleep. Because it is linked to the rapid eye movement (REM) stage of the sleep cycle, sleep paralysis is considered a REM parasomnia.
During REM, the eyes move quickly and vivid dreaming occurs, but the muscles of the body are relaxed to reduce movement. This muscle relaxation is controlled by the brain and called REM atonia. The purpose of atonia is to keep you from acting out your dreams, and typically ends when you wake up.
However, during sleep paralysis you wake up suddenly from REM, regaining awareness even as your muscles are still relaxed, in atonia. For this reason, sleep paralysis may feel like temporary paralysis. In addition to atonia, the mental imagery of REM sleep also seems to persist even as you are in an aware state.
How long does sleep paralysis last?
An episode of sleep paralysis can last from a few seconds to a few minutes. The episode usually ends on its own, or when someone moves or touches you or speaks to you. Making an intense effort to move can also end an episode.
What does an episode of sleep paralysis feel like?
An episode of sleep paralysis often involves hallucinations that can be frightening or cause anxiety. Hallucinations during sleep paralysis fall into three categories.
- Intruder hallucinations involve a sense of evil or a disturbing presence in the room, such as a bedroom intruder.
- Chest pressure hallucinations describe a sense of pressure on the chest, often accompanied by sensations of being choked or suffocated.
- Vestibular-motor (V-M) hallucinations can include feelings of movement, such as flying or out-of-body sensations.
Can you die from sleep paralysis?
Sleep paralysis can be frightening and can cause emotional distress for some people. However, it usually does not happen frequently enough to cause significant health effects, and is not a serious medical risk on its own.
People who experience recurrent or frightening episodes may develop unhealthy sleep habits to avoid sleep, leading to sleep deprivation. This can have negative effects on a person's health.
Symptoms of sleep paralysis
Sleep paralysis may involve such symptoms as:
- inability to move the arms, legs, body, and head when falling asleep or waking up
- inability to speak
- full awareness of what is happening
- hallucinations.
Episodes last from a few seconds to a few minutes, and may occur once in a person's life or repeatedly over their lifetime.
What causes sleep paralysis?
While the exact cause of sleep paralysis is not understood, research has linked certain sleep habits to the condition:
- inadequate sleep
- an irregular sleep schedule or a sleep schedule that often changes (this is often the case for shift workers)
- sleeping on your back.
In addition, sleep paralysis has also been linked with
- sleep disorders such as narcolepsy. Narcolepsy is a disorder that causes sudden episodes of deep sleep caused by a problem with the brain's ability to regulate sleep.
- some mental conditions, such as bipolar disorder, PTSD, or panic or anxiety disorders
- use of certain medicines, such as for ADHD
- substance use
- alcohol use.
Many people report stressful events or an emotional experience preceding the episodes.
In addition, research suggests there may be a genetic predisposition to this condition.
How is sleep paralysis diagnosed?
Sleep paralysis can affect men and women. It can be seen at any age, though it tends to first appear in the teen years. After appearing during the teenage years, episodes can occur more frequently in later years.
If you experience episodes of sleep paralysis that make you feel anxious or if you have repeated episodes of sleep paralysis, speak with your doctor. It is possible that sleep paralysis may be due to another medical problem that needs further attention.
To learn more about how sleep paralysis is affecting your health, your doctor may ask about your symptoms, sleep habits, and factors that affect your sleep. You may be asked to fill out a questionnaire about your sleep, or even complete a sleep diary to help identify sleeping patterns.
Depending on your symptoms, your doctor may refer you to a sleep specialist for further diagnosis, testing, and treatment.
Your doctor may have you do a sleep study called a polysomnography. In this procedure, small wafer-thin electrodes and other sensors are pasted on specific body sites to take a variety of readings during the night. The sensors will record muscle activity, movements, breathing, blood oxygen level, heart rate, and rhythm.
Readings are collected on a single printout (called a polysomnogram) and analyzed by a technician and physician. If a breathing problem is detected early on, you may be awakened and given treatment, such as PAP, during the second half of the night. This allows the sleep experts to monitor how well the treatment works for you.
Your doctor may also want you to take one or more daytime sleep tests as well. One test, called a multiple sleep latency test (MSLT), measures how long it takes you to drift off while lying down in a quiet room. The procedure is usually repeated four or five times during the day at two-hour intervals. The test also determines what stages of sleep you experience during a brief nap.
MSLT can help to show if your sleep paralysis is a sign of narcolepsy. Falling asleep within eight minutes each time indicates extreme sleepiness. A person who enters REM sleep very quickly (within about 20 minutes) during two or more naps may also have narcolepsy.
How to prevent sleep paralysis
If you experience occasional sleep paralysis, one of the best ways to prevent sleep paralysis episodes is to improve the quality of your sleep.
Try any of these sleep hygiene techniques to help improve sleep quality and prevent sleep paralysis:
- Get adequate sleep. Try to get seven to nine hours of sleep per night on a regular basis.
- Keep a consistent sleep schedule. Go to bed and wake up at consistent times every day, including on weekends.
- Create an ideal sleep environment. Keep your bedroom dark, cool, and quiet.
- Ensure your mattress and pillow suit your body's needs. Choose a pillow that keeps your neck and head naturally in alignment. Your mattress needs will depend on the level of firmness that feels best to your body. Memory foam mattresses boast the benefit of molding to your body's pressure points.
- Reduce distractions. Avoid using electronic devices before going to bed.
- Relax before bed by taking a bath, reading, or listening to soothing music.
- Try new sleeping positions if you sleep on your back. Sleep experts have found a correlation between sleeping on your back and sleep paralysis.
- Do what you can to ease stress in your life, especially just before bedtime.
- Curb substance use: avoid alcohol intake, especially in the evening, and steer clear of nicotine altogether.
- Reduce caffeine intake. If you can't or don't want to give up caffeine, avoid it after 2 p.m.
If you are diagnosed with narcolepsy or another sleep disorder, a sleep doctor will work with you to find a treatment plan for your disorder.
If you are diagnosed with a mental health condition such as anxiety or bipolar disorder, your doctor will oversee your ongoing treatment with medication and behavioral therapy to help treat your mental health condition. Treating your underlying mental health condition may help resolve sleep paralysis.
Be sure to see your doctor if sleep paralysis routinely stops you from getting a good night's sleep.
Stopping sleep paralysis in the moment
Currently, there is no direct treatment strategy to treat sleep paralysis during an episode.
About the Author
Jenette Restivo, Health Writer; Assistant Director for Digital Content Creation and Engagement, Harvard Health Publishing
About the Reviewer
Sogol Javaheri, MD, MPH, Editorial Advisory Board Member, Harvard Health Publishing
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου