Έχω στρες, τι να κάνω; Πώς η τεχνολογία αλλάζει τον παιδικό εγκέφαλο

Του Λουκά Βελιδάκη ,ATHENS VOICE

Smart Kids ή Smartphones; Μία παιδική ιστορία για την αναγνώριση και την διαχείριση του στρες των παιδιών

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Γιώργος Χρούσος, ανοίγει στην Athens Voice τον φάκελο του παιδικού και εφηβικού άγχους και της κατάθλιψης

Η εικόνα παιδιών βυθισμένα σε κάποιο κινητό τηλέφωνο ή στην οθόνη μιας ταμπλέτας ή ενός υπολογιστή είναι συνήθης. Γονείς, αποκαμωμένοι από την εργασία και τις υποχρεώσεις, βρίσκουν στην ψηφιακή τεχνολογία μία εύκολη λύση για τη διαχείριση των παιδιών, τα οποία δρουν μιμητικά – αφού τ' άλλα παιδιά παίζουν με τα κινητά, γιατί όχι και αυτά. Κι όμως... «Smart Kids ή Smartphones; Τι προτιμάμε;». Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας Γιώργος Χρούσος έσπευσε να θέσει το δίλημμα αυτό κατά την έναρξη της συζήτησής μας, επικαλούμενος το δίπολο που έθεσε ο διάσημος Αμερικανός ψυχολόγος, Τζόναθαν Χάιντ.

Φέροντας τον τίτλο του ακαδημαϊκού εδώ και λίγους μήνες, ο κ. Χρούσος υποστηρίζει ότι το διαδίκτυο αποδεδειγμένα αλλάζει βλαπτικά τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου των παιδιών – και ως εκ τούτου πρόκειται για πρόβλημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Και η αρνητική δράση του είναι μέσω του χρόνιου στρες που δυστυχώς αυτή η χρήση προκαλεί στον ανώριμο εγκέφαλο. Ο ίδιος έγραψε –εκδόθηκε προ ημερών– ένα παιδικό βιβλίο με τίτλο: «Έχω στρες, τι να κάνω;», με το οποίο προσφέρει έναν πλήρη οδηγό για την αναγνώριση και διαχείριση του στρες των παιδιών.

Έχω στρες, τι να κάνω;

Συναντηθήκαμε στο κατάφορτο πτυχίων και διακρίσεων γραφείο του στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Σημειώνει εξ αρχής ότι η τεχνολογία και η σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα έχουν προσθέσει νέα στρεσογόνα ερεθίσματα  στα παιδιά, τα οποία δεν είναι σε θέση να τα διαχειριστούν. Εξηγεί ότι τα παιδιά έχουν τα ίδια εγκεφαλικά συστήματα με τους ενήλικες, άρα βιώνουν όπως και αυτοί άγχος και κατάθλιψη, αν και δεν φτάνουν συνήθως στο επίπεδο μιας εξ ορισμού διαταραχής, όπως συμβαίνει στους ενήλικες. Στα μικρά παιδιά, τα συμπτώματα του στρες εκφράζονται συχνά μέσα από αλλαγές στον ύπνο, τη διατροφή και τη συμπεριφορά, καθώς και μέσω σωματοποίησης με πόνους σε διάφορες περιοχές του σώματος, όπως το κεφάλι και η κοιλιά.

 O καθηγητής Χρούσος είναι πανεπιστημιακός, ερευνητής, διεθνώς αναγνωρισμένος για την έρευνά του στο Σύστημα του Στρες και τις επιδράσεις του στον άνθρωπο. Με άλλα λόγια, από τους καταλληλότερους παγκοσμίως στο θέμα, ενώ έχει -πέραν όλων- την ηθική υποχρέωση να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου.

Τώρα τα παιδιά παίζουν στις οθόνες ή μεταξύ τους μέσω οθονών

Advertisement

O καθηγητής Χρούσος είναι πανεπιστημιακός, ερευνητής, διεθνώς αναγνωρισμένος για την έρευνά του στο Σύστημα του Στρες και τις επιδράσεις του στον άνθρωπο. Με άλλα λόγια, από τους καταλληλότερους παγκοσμίως στο θέμα, ενώ έχει -πέραν όλων- την ηθική υποχρέωση να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου.

Το παιχνίδι ως αφετηρία
Εξ αρχής υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα του παιχνιδιού στην κοινωνικοποίηση και την απόκτηση δεξιοτήτων των μικρών παιδιών. «Σήμερα δεν υπάρχει το παιχνίδι όπως υπήρχε παλιότερα, έχει εκλείψει. Τώρα τα παιδιά "παίζουν" στις οθόνες ή μεταξύ τους μέσω οθονών. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου που συνίσταται στο σχηματισμό νευρωνικών δικτύων, δηλαδή κατά κάποιο τρόπο στην "καλωδίωσή" του,  γίνεται στα πρώτα πέντε-έξι χρόνια της ζωής. Εάν το παιδί δεν παίζει και δεν έχει φυσιολογική κοινωνικοποίηση, όπως το είδος μας έχει πράξει για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, η καλωδίωση γίνεται εντελώς διαφορετικά, μέσω των οθονών, με αρνητικές συνέπειες».

Ο καθηγητής σημειώνει ότι πλέον παρατηρείται μία «ανακαλωδίωση» του εγκεφάλου των παιδιών, κάτι που αποδίδει στην έλλειψη του κλασικού παιχνιδιού. Και τι προκαλεί αυτό; «Διαταραγμένη προσοχή: Πρώτον, δεν μπορεί να εστιαστεί το παιδί, να μάθει κάτι ολοκληρωμένα και να μπορεί να σκεφτεί δημιουργικά. Και δεύτερον, δεν αναπτύσσει κοινωνική ωριμότητα και τις κατάλληλες δεξιότητες αλληλοεπίδρασης με τους άλλους. Δεν μπορεί, δηλαδή, να επικοινωνήσει φυσιολογικά -διά ζώσης- με τ' άλλα παιδιά, καθώς επίσης, αργότερα, και με άλλους ανθρώπους στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή».

Ένα παιδί 16 χρόνων είναι στην ουσία δεκατεσσάρων

Αυτή η ανακαλωδίωση του εγκεφάλου θα ακολουθεί όποιον/α την υποστεί σε όλη την πορεία της ζωής του/της; «Στην Αμερική, που έχουν εξετάσει το φαινόμενο σε βάθος, η ανάπτυξη του παιδιού με ανακαλωδίωση φαίνεται να έχει περίπου 2 χρόνια καθυστέρηση. Δηλαδή, ένα παιδί 16 χρόνων είναι στην ουσία δεκατεσσάρων». Όταν έλθει η ώρα των σπουδών στην ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση, τα παιδιά αυτά είναι απροετοίμαστα και υποφέρουν μακριά από τους οικείους τους.

Τα παραπάνω οφείλονται στο ότι τα παιδιά, αντί να παίζουν και να κοινωνικοποιούνται σε μικρή ηλικία, είναι μπροστά από μία οθόνη και έχουν μία ψηφιακή, όχι μία άμεση επαφή με τον κόσμο; «Ακριβώς, δεν ενεργοποιείται η αφή, δεν υπάρχει μυρωδιά, οι αισθήσεις δεν λειτουργούν κανονικά. Και το αποτέλεσμα είναι ότι τα πολύ μικρά παιδιά, που ξεκινάνε στις οθόνες από  νωρίς, δηλαδή η γενιά Α, γίνονται "ελλειμματικά" σε κοινωνικές δεξιότητες. Έχουν και προβλήματα με την επεξεργασία των αισθήσεων, υπό την έννοια ότι ή είναι υπερευαίσθητα ή υποευαίσθητα στα αισθητικά ερεθίσματα. Για παράδειγμα, ο θόρυβος: Μερικά παιδιά ακούνε θόρυβο, ενοχλούνται υπέρμετρα και -κυριολεκτικά- τινάζονται. Είναι δηλαδή υπερευαίσθητα. Κάποια άλλα δεν αντιδρούν καθόλου. Η ελαττωματική επεξεργασία των αισθήσεων μπορεί να είναι αλλαγμένη σε βαθμό που να επηρεάζει την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους».

Οι γενιές Ζ και Α παρουσιάζουν μια χρόνια δυσφορία, που συχνά εκφράζεται με άγχος και καταθλιπτικά συναισθήματα

Ο καθηγητής ζητεί επιτακτικά την επιστροφή του παιχνιδιού, καθώς -όπως λέει- η απουσία του επηρεάζει και το συναισθηματικό και το γνωστικό IQ των παιδιών. «Έχουν γίνει μελέτες για να δούμε πώς μπορεί ένα παιδί από ένα "φτωχό" περιβάλλον, να βοηθηθεί από ένα καλό εκπαιδευτικό περιβάλλον έτσι ώστε να αυξηθεί το IQ του. Στη σχολική ηλικία, δηλαδή από τα 6 χρόνια και μετά, το γνωστικό IQ μπορεί να αυξηθεί μέχρι 7 βαθμούς. Αντίθετα, εκπαιδευτική παρέμβαση προ των 6 ετών μπορεί να αυξήσει το IQ γύρω στους 17 βαθμούς». Με άλλα λόγια, η ηλικία έως τα 6 έτη είναι η πλέον κρίσιμη, και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη από τις αρχές κάθε χώρας που σέβεται τον εαυτό της.

Η γενιά της δυσφορίας
Ο κ. Χρούσος παρατηρεί ότι οι γενιές Ζ και Α παρουσιάζουν μια χρόνια δυσφορία, που συχνά εκφράζεται με άγχος και καταθλιπτικά συναισθήματα και όχι μόνο. Πρόκειται για γενιές που μεγάλωσαν ή μεγαλώνουν μπροστά από έναν υπολογιστή ή κρατώντας αδιάκοπα ένα κινητό τηλέφωνο. Το μεγαλύτερο συναισθηματικό πρόβλημα, σύμφωνα με διεξοδικές δημοσιευμένες μελέτες, προέρχεται κυρίως από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων (social media). Σημειώνει  ότι οι ανώτατες αρχές της υγείας και παιδείας στις ΗΠΑ συνιστούν στους γονείς να επιτρέπουν στα παιδιά τους τη χρήση των κοινωνικών δικτύων μετά τα 16 τους χρόνια.

Διερωτώμαι το πώς είναι δυνατόν σε μία εποχή κατά την οποία η ΑΙ καλπάζει με δαιμονιώδεις ρυθμούς, να μπει απαγόρευση στα social media. Ο κ. Χρούσος έχει πρόταση: Να ανοίγει κάποιος λογαριασμό στα social media με τον ίδιο τρόπο που ανοίγεις ένα λογαριασμό στην τράπεζα, με την επίδειξη ταυτότητας κι άλλων σχετικών πιστοποιητικών.

Τα παιδιά δεν παρουσιάζουν διαγνωσμένη αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη, μπορούν παρόλα αυτά να εμφανίζουν αγχώδη ή καταθλιπτικά συναισθήματα

Σπεύδει δε να υπογραμμίσει ότι η επίδραση του διαδικτύου στην κοινωνία, διαφέρει από ηλικία σε ηλικία: «Στους ενήλικες η επίδραση είναι γενικά θετική, καθώς απευθύνεται σε φυσιολογικά και συναισθηματικά ολοκληρωμένους ανθρώπους. Τα αναπτυσσόμενα παιδιά όμως είναι ακόμα ασχημάτιστα και προφανώς αδυνατούν να διαχειριστούν μια τέτοια πρωτόγνωρη για το είδος μας πρόκληση χωρίς να υποστούν βλάβη».

Η μοναξιά της οθόνης
Η μοναξιά των παιδιών μπροστά από μια μία οθόνη είναι γενεσιουργός αιτία άγχους; «Ακριβώς. Γενεσιουργός αιτία άγχους και γενεσιουργός αιτία ουσιαστικής νευρολογικής παθολογίας: Αλλάζει ο εγκέφαλος του αναπτυσσόμενου παιδιού γιατί δεν είναι έτοιμος για το διαδίκτυο. Δεν μπορεί το παιδί να πει, π.χ., "θα το χρησιμοποιήσω για να κάνω μόνο κάτι συγκεκριμένο και δεν θα πάω παραπέρα", όπως συνήθως κάνει ένας ενήλικος». Το παιδί επίσης μπορεί να βλέπει βίντεο και ταινίες ακατάλληλου για την ηλικία του περιεχομένου. «Η ψηφιακή τεχνολογία, όπως χρησιμοποιείται σήμερα από τα παιδιά, δημιουργεί στρες. Και τα αρνητικά που βλέπουμε στα παιδιά μας είναι στην ουσία τα αρνητικά του στρες. Αυτή τη στιγμή, σαν ανθρώπινο είδος, περνάμε μία μεγάλη εξελικτική στενωπό. Δεν είχαμε ποτέ απωλέσει το παιχνίδι. Και δεν είχαμε ποτέ τις τεράστιες δυνατότητες που τώρα μας παρέχει το διαδίκτυο».

Τα παιδιά που αθλούνται συστηματικά παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης

Και δίνει το παράδειγμα των ενηλίκων της φυλής των Μαρούμπο στον Αμαζόνιο, στους οποίους ο Ιλον Μασκ -μέσω της Starlink- παρείχε έξυπνα τηλέφωνα, ταμπλέτες και πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μη έχοντας περάσει την δυτική παιδεία και εκπαίδευση, η ζωή αυτών των ενηλίκων ανθρώπων άλλαξε άρδην προς το χειρότερο – «κόλλησαν» στις οθόνες, σπαταλώντας μεγάλο μέρος της ημέρας τους αγκυλωμένοι σε υλικό, όπως πορνογραφία, με την αντίστοιχη απώλεια χρόνου κανονικής κοινωνικής ζωής και άλλες αρνητικές επιδράσεις στη συμπεριφορά τους. «Μέσα στην απειρία τους, η ψηφιακή τεχνολογία τους κατέστρεψε, όπως καταστρέφει τα παιδιά μας».

«Συνεπώς, λόγω της ψηφιακής επανάστασης, αυτή τη στιγμή υφιστάμεθα μια έντονη πολιτισμική αλλαγή, η οποία έχει θετικές και αρνητικές επιδράσεις στη ζωή μας. Στους ενήλικες είναι γενικά θετικές. Στους ανήλικους πιθανότατα βαριά αρνητικές».

Ο ρόλος των γονέων και του αθλητισμού
Τα παιδιά δεν παρουσιάζουν διαγνωσμένη αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη, μπορούν παρόλα αυτά να εμφανίζουν αγχώδη ή καταθλιπτικά συναισθήματα. Στην παιδοψυχιατρική, όπως λέει ο κ. Χρούσος, τα συμπτώματα αυτά συνήθως δεν φτάνουν στο επίπεδο της νόσου, όπως ορίζεται στους ενήλικες, αλλά απαιτούν προσοχή και διαχείριση. «Οι γονείς και οι φροντιστές έχουν κρίσιμο ρόλο να παίξουν σε αυτό το πλαίσιο και η πληροφορημένη θετική τους στάση είναι σημαντική. Σε περιπτώσεις που χρειάζονται βοήθεια, ενδείκνυται η αναζήτηση ειδικού, που μπορεί να υποστηρίξει συμβουλευτικά και τους γονείς και το παιδί».

Ο κ. Χρούσος επικαλείται νεότερα στοιχεία που δείχνουν ότι μετά την πανδημία του Covid-19 παρατηρείται μια μικρή αλλά σταδιακή μείωση του άγχους και των συναφών συναισθημάτων και προβλημάτων, κάτι που συμβαίνει  και στις ΗΠΑ. Επισημαίνει επίσης ότι η χρόνια παρουσία αγχωδών και καταθλιπτικών συναισθημάτων στα παιδιά μπορεί να επηρεάσει και σωματικά την υγεία τους, καθώς αυξάνεται η χρόνια παραγωγή της κορτιζόλης και των άλλων ορμονών του στρες, οδηγώντας ενδεχομένως σε υπερβαρότητα και παχυσαρκία, αλλά κυρίως σε αυξημένη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά και απώλεια σκελετικής μυϊκής μάζας, αλλαγές που προκαλούν βλάβες στο μεταβολισμό και προοιωνίζουν σημαντική παθολογία αργότερα στην ενήλικη ζωή.

«Ο αθλητισμός έχει αποδειχθεί εξαιρετικό μέσο μείωσης του στρες και τα παιδιά που αθλούνται συστηματικά παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη συμπεριφορά τους και τη μετέπειτα υγεία τους», τονίζει.

Οι λύσεις στο τραπέζι
Λύσεις υπάρχουν, καθώς και χρόνος, μολονότι μοιάζει να είμαστε στο παρά πέντε (αν όχι στο και πέντε...). Ο κ. Χρούσος παρουσιάζει μια σειρά προτάσεων που -κατά την άποψη του- πρέπει άμεσα να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα.

• Απαγόρευση των smartphones στα σχολεία: Η αποφυγή της χρήσης smartphones από τους μαθητές στα σχολεία μπορεί να μειώσει την έκθεσή τους σε αρνητικές επιρροές και να βελτιώσει την εστίαση στα μαθήματα καθώς και τη σχολική επίδοσή τους. Οι ΗΠΑ οδεύουν προς πλήρη απαγόρευση (ήδη ισχύει εν πολλοίς) της χρήσης smartphones στα σχολεία (θα επιτρέπονται μόνο τα συμβατικά κινητά τηλέφωνα για λόγους ασφάλειας).
• Αυξημένο παιχνίδι και κοινωνικοσυναισθηματική εκπαίδευση (social emotional learning) στα προσχολικά χρόνια: Τα παιδιά πρέπει οπωσδήποτε να έχουν περισσότερες ευκαιρίες για παιχνίδι και να λαμβάνουν κατάλληλα ερεθίσματα κατά τα πρώτα 6 χρόνια της ζωής τους, καθώς αυτό είναι κρίσιμο για την ολόπλευρη ανάπτυξή τους.
• Αυξημένα διαλείμματα στο σχολείο και τακτικός αθλητισμός: Τα σχολεία πρέπει να αυξήσουν τη διάρκεια των διαλειμμάτων και να ενθαρρύνουν τον αθλητισμό, καθώς η συστηματική φυσική δραστηριότητα συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του άγχους και στην προαγωγή της ψυχικής υγείας. 
• Απαγόρευση των social media μέχρι τα 16: Η καθυστέρηση της πρόσβασης των παιδιών στα social media μέχρι την ηλικία των 16 ετών μπορεί να προστατεύσει την ψυχική τους υγεία και να προάγει την ανάπτυξη υγιών κοινωνικών δεξιοτήτων.

«Χωρίς αυτές τις παρεμβάσεις, υπάρχει κίνδυνος να μεγαλώσουμε μια γενιά παιδιών που δεν θα έχουν αναπτυχθεί σωστά και δεν θα γίνουν ευτυχισμένοι και παραγωγικοί ενήλικες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνία γεμάτη από δυσφορικούς ανθρώπους με περιορισμένες κοινωνικές και επαγγελματικές δυνατότητες, αλλά και προβλήματα συμπεριφοράς και σημαντική ιατρική παθολογία», λέει ο καθηγητής, επισημαίνοντας το βάρος της ευθύνης που φέρουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, που έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν τέτοιου τύπου αλλαγές. «Η κοινωνία αναμένει από αυτούς να το κάνουν προς όφελος των παιδιών και του μέλλοντος της χώρας».

«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα προσχολικά χρόνια είναι καθοριστικά για την ανάπτυξη των παιδιών, και οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε αυτό το στάδιο θα έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις», υπογραμμίζει ο κ. Χρούσος.

ΠΗΓΗ ΑΡΘΡΟΥ :ATHENS VOICE 

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

 

Το νερό είναι μέσο χαράς και απελευθέρωσης: θάλασσα, πισίνα, νεροτσουλήθρες, μπάνιο στο σπίτι! Και τα παιδιά το αγαπούν! Το νερό συνδέεται με αισθητηριακή απόλαυση, ηρεμία, εξερεύνηση και οι ήχοι του νερού έχουν ηρεμιστική επίδραση στο νευρικό σύστημα. Το παιχνίδι με νερό ενισχύει τη φαντασία, την αυτονομία, τη χαλάρωση. Η επίβλεψη και η εκπαίδευση σε βασικούς κανονες ασφάλειας και πρόληψης ωστόσο, ακόμα και από πολύ μικρή ηλικία είναι ζωτικής σημασίας!

• Μωρά (0–12 μηνών)

• Όχι μπάνιο σε πισίνα πριν τους 6 μήνες: Λόγω ανώριμου ανοσοποιητικού και κινδύνου υποθερμίας.

• Μπάνιο μόνο με επίβλεψη σε ρηχά νερά: Π.χ. ειδική βρεφική μπανιέρα ή πολύ ρηχά σημεία, πάντοτε με τον ενήλικα να τα κρατάει.

• Ποτέ χωρίς φυσική επαφή: Ο φροντιστής πρέπει να έχει πάντα ένα χέρι πάνω στο μωρό.

• Αποφυγή φουσκωτών σωσιβίων/συσκευών: Δίνουν ψευδή αίσθηση ασφάλειας.

• Σωστή θερμοκρασία νερού: 32–34°C είναι ιδανικά για βρέφη.

• Πιστοποιημένα βρεφικά μαθήματα κολύμβησης (μετά τους 6 μήνες): Εστιάζουν στην εξοικείωση με το νερό, όχι στην «εκμάθηση κολύμβησης».

• Παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας (1–12 ετών)

• Μάθηση κολύμβησης από 4 ετών και άνω: Αν και κάποια παιδιά είναι έτοιμα από τα 1–3 έτη, στα 4+ μαθαίνουν πιο αποδοτικά τις δεξιότητες.

• Διαρκής επίβλεψη από ενήλικα: Ο ενήλικας πρέπει να είναι σε απόσταση «ενός χεριού» σε παιδιά κάτω των 5 ετών.

• Επίσημα μαθήματα κολύμβησης από πιστοποιημένους εκπαιδευτές.

• Χρήση σωστών σωσιβίων: Εγκεκριμένων από οργανισμούς ασφαλείας (όχι μπρατσάκια).

• Μάθετε «κανόνες νερού»:

• Ποτέ χωρίς την άδεια ενήλικα.

• Όχι τρέξιμο γύρω από την πισίνα.

• Όχι βουτιές σε άγνωστα νερά.

• Προσοχή σε πισίνες κατοικιών:

• Περιμετρική περίφραξη 1,20 μ. με κλειδαριά.

• Κάλυμμα ασφαλείας όταν δεν χρησιμοποιείται.

• Εκμάθηση επιβίωσης στο νερό: Πώς να γυρίσει ανάσκελα, να κρατηθεί στην επιφάνεια, να φωνάξει για βοήθεια.

• Έφηβοι (13–18 ετών)

• Αποθάρρυνση «βουτιάς ρίσκου»: Π.χ. από βράχια, γέφυρες, σε άγνωστα νερά.

• Χρήση σωστής κρίσης: Συχνά η εμπιστοσύνη στις ικανότητες υπερεκτιμάται.

• Αποχή από το κολύμπι υπό επήρεια αλκοόλ ή ουσιών.

• Προσοχή σε ρεύματα/παλίρροιες σε θάλασσα και ποτάμια

• Εκμάθηση Βασικής Υποστήριξης- Πρώτων Βοηθειών (ιδανικά με Πιστοποιητικό BLS).

• Επίβλεψη σε ομαδικές δραστηριότητες: Είτε σε θαλάσσια σπορ είτε σε διακοπές.

• Γενικές Συμβουλές για Όλες τις Ηλικίες

• Αντηλιακή προστασία: Εφαρμογή 15–30 λεπτά πριν και επανάληψη κάθε 2 ώρες.

• Καλή ενυδάτωση: Πριν και μετά το μπάνιο.

• Αποφυγή κολύμβησης με λοίμωξη (ιδίως γαστρεντερίτιδα ή ωτίτιδα).

• Ενημέρωση παιδιών για τον κίνδυνο εισρόφησης (δευτερογενής πνιγμός – σπάνιος αλλά υπαρκτός).

• Ενίσχυση του σεβασμού στο νερό και του ορίου «κολυμπάμε μόνο όταν υπάρχει ενήλικας».

Η κολύμβηση σε λίμνες, ποτάμια και ρέματα μπορεί να είναι ελκυστική, αλλά ενέχει αυξημένους κινδύνους σε σύγκριση με τη θάλασσα ή την πισίνα. Ακολουθούν σημαντικές συμβουλές ασφαλείας για γονείς και παιδιά:

• Γενικοί Κίνδυνοι σε Λίμνες & Ποτάμια

• Ρεύματα & υποθαλάσσια ρεύματα (ιδίως σε ποτάμια & ρέματα)

• Απρόβλεπτο βάθος

• Ολισθηρές ή ασταθείς όχθες

• Υποθαλάσσια εμπόδια (πέτρες, κλαδιά, σκουπίδια)

• Χαμηλή θερμοκρασία νερού → κίνδυνος υποθερμίας

• Μικρότερη ορατότητα (νερά με λάσπη/φύκια)

• Πιθανή μόλυνση (μικρόβια, παράσιτα, κυανοβακτήρια)

• Τι να προσέχουν οι γονείς και τα παιδιά:

• ΠΡΙΝ την κολύμβηση

• Ελέγξτε αν επιτρέπεται το μπάνιο (πινακίδες, τοπικές αρχές)

• Ποτέ σε άγνωστα νερά χωρίς επιτόπια εκτίμηση

• Επιβεβαιώστε βάθος, θερμοκρασία, και παρουσία ρευμάτων

• Αποφύγετε την είσοδο αν το νερό φαίνεται θολό ή δύσοσμο

• Μην επιτρέπετε βουτιές από γέφυρες ή βράχια

• ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

• Πάντα επίβλεψη από ενήλικα

• Παιδιά κάτω των 12 ετών: Μόνο με σωσίβιο και δίπλα στον ενήλικα

• Όχι μακριά από την όχθη

• Όχι αγώνες ή “κρατήματα της αναπνοής”

• Προσοχή σε φυτά (π.χ. φύκια) που μπορεί να τυλιχτούν στα πόδια

• Αν νιώσει κρύο, ρίγος ή αδυναμία → έξοδος αμέσως

• ΜΕΤΑ το μπάνιο

• Ντους με καθαρό νερό

• Έλεγχος για γρατζουνιές, τσιμπήματα ή εξανθήματα

• Αν εμφανιστεί πυρετός ή διάρροια τις επόμενες μέρες → ενημέρωση γιατρού

• Ιδιαίτερα Σημεία Προσοχής

• Ρέματα και καταρράκτες: Συχνά επικίνδυνα λόγω ορμητικού νερού

• Τεχνητές λίμνες: Ίσως κρύβουν απότομες υψομετρικές διαφορές

• Εποχιακά ποτάμια: Μπορεί να αλλάζουν βάθος ή ροή γρήγορα

• Βάρκες / Κανό / SUP: Πάντα με σωσίβιο και γνώση βασικών κανόνων

 

 

Ένωση Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος

 

Σημεία αφυδάτωσης στα παιδιά

 

Σημεία αφυδάτωσης στα παιδιά

Τις μέρες με υψηλές θερμοκρασίες το παιδί και όλες οι ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, θα πρέπει να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες υγρών και συγκεκριμένα νερού.

Υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης.

Εσείς γνωρίζετε τι συμπτώματα έχει;

Τι προκαλεί την αφυδάτωση στα παιδιά;

Η διάρροια είναι ένα από τα αίτια απώλειας υγρών στα νήπια.

Επίσης ο εμετός εξαντλεί γρήγορα τα αποθέματα υγρών του σώματος, όπως και η διάρροια.

Η υψηλή θερμοκρασία του σώματος κατά τη διάρκεια ενός πυρετού κάνει το σώμα να χάνει υγρά γρήγορα, ειδικά όταν το παιδί ιδρώνει.

Η υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία επίσης οδηγούν σε υπερβολική εφίδρωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.

Όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να αναπληρώσει τα υγρά που χάνει με τον εμετό, τη διάρροια, τον πυρετό , την άσκηση ή την έκθεση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες τότε οδηγείται σε αφυδάτωση.

Μετρίου βαθμού αφυδάτωση

• Ξηροστομία

• Κλάμα χωρίς δάκρυα

• Υπνηλία

• Λιγότερες από έξι βρεγμένες πάνες την ημέρα σε βρέφη.

Σοβαρού βαθμού αφυδάτωση

• Πολύ ξηρό στόμα

• Ξηρό ρυτιδωμένο δέρμα

• Υπνηλία

• Παράξενη, ιδιότροπη συμπεριφορά

• Μαύροι κύκλοι γύρω από τα μάτια

• Κρύα πόδια και χέρια

• Γρήγορος, αδύνατος περιφερειακός παλμός

• Βαριές, γρήγορες αναπνοές

• Αποπροσανατολισμός

• Μυϊκές κράμπες

• Καθόλου ούρα για μερικές ώρες

 

Τις μέρες με υψηλές θερμοκρασίες το παιδί και όλες οι ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, θα πρέπει να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες υγρών και συγκεκριμένα νερού.

Υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης.

Εσείς γνωρίζετε τι συμπτώματα έχει;

Τι προκαλεί την αφυδάτωση στα παιδιά;

Η διάρροια είναι ένα από τα αίτια απώλειας υγρών στα νήπια.

Επίσης ο εμετός εξαντλεί γρήγορα τα αποθέματα υγρών του σώματος, όπως και η διάρροια.

Η υψηλή θερμοκρασία του σώματος κατά τη διάρκεια ενός πυρετού κάνει το σώμα να χάνει υγρά γρήγορα, ειδικά όταν το παιδί ιδρώνει.

Η υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία επίσης οδηγούν σε υπερβολική εφίδρωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν ο ασθενής:

• είναι μικρότερο των 6 μηνών

• πάσχει από χρόνιο νόσημα (νεφρικό, καρδιολογικό, διαβήτη, προωρότητα)

• αρνείται επίμονα να πιει υγρά και φαίνεται ότι αφυδατώνεται

- Το ξηρό στόμα είναι το αρχικό σημάδι της αφυδάτωσης στα νήπια.

Τα ξηρά χείλη.

Έχει να πάει τουαλέτα τουλάχιστον για τρεις ώρες.

Έχει λιγότερα δάκρυα από το κανονικό όταν κλαίει.

Τα μάτια του είναι πρησμένα.

Έχει ξηρό και σκασμένο δέρμα.-

• έχει επίμονο υψηλό πυρετό

• φαίνεται ζαλισμένο ή σε σύγχυση

• κάνει επίμονα ή συχνούς εμετούς και δε μπορεί να κρατήσει υγρά

• έχει στα κόπρανα ή τον έμετο αίμα

• φαίνεται να έχει σοβαρό πόνο στην κοιλιά

• εμφανίζει προοδευτική επιδείνωση της γενικής του κατάστασης. Ενδεικτικά, αν οι εμετοί επιμένουν παραπάνω από ένα 24ωρο ή η διάρροια δε βελτιώνεται μετά από 3-4 μέρες.

 

SOURCES: WebMD, Paidiatross,KidsHealth,Mayo Clinic,AAP

 

Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμόδιου επαγγελματία υγείας .

This information is intended as a general guide only and not to provide specific information for individual patient care. Any questions about your own situation should be directed to your medical practitioner.

Pediamed,Pediamed4u,Pedialine,Dr.Nikos Konnaris